Ingrid Blanc Gimeno

مدرس و محقق در دانشگاه آندورا

واژه‌های کلیدی: معلولیت، دسترسی جهانی، حقوق فرهنگی، تنوع بیان فرهنگی، موزه

این مقاله خلاصه‌ای از تحقیقی است که من در استان های آندورا انجام دادم که به عنوان پروژه نهایی برای کارشناسی ارشد در مدیریت فرهنگی در دانشگاه اوبرتا کاتالونیا در ژانویه ۲۰۲۴ ارائه شد. هدف این تحقیق بررسی و تحلیل وضعیت دسترسی عمومی (فیزیکی، حسی و شناختی) دو مرکز فرهنگی بود، که بر اساس تجربه کاربری یک خانواده با یک کودک مبتلا به بیماری نادر و مادرش انجام شد. این افراد در واقع من و پسرم بودند.

فضاهای نمایشگاهی: نه برای همه تصور شده و نه پیش بینی شده است

قبل از انجام مطالعه (خوداتنوگرافی) خود قوم نگاری[1]، تصور می‌کردم که هنوز فضاهای فرهنگی در امارت آندورا وجود دارند که در حال تطبیق با تعریف جدید موزه از سوی ایکوم هستند. این فرض را بر اساس این پیش‌فرض بنا کرده بودم که آثار هنری و فضاهای موزه هنوز منافع همه را نشان نمی‌دهند و به همه افرادی که در این امارت زندگی می‌کنند یا به آن سفر می‌کنند، نمایندگی یا دسترسی نمی‌دهند. فرضیه اولیه من این بود که هنوز موانع قابل مشاهده و نامشهودی وجود دارد که دسترسی به مراکز فرهنگی را محدود می‌کند و در نتیجه مشارکت و لذت از فرهنگ همچنان محدود باقی می‌ماند، که این خود پتانسیل فرهنگ به عنوان ابزاری برای توسعه انسانی پایدار را محدود می‌کند[2]. مطالعه‌ای که من انجام داده‌ام نشان می‌دهد که هنوز مراکز فرهنگی وجود دارند که مانع از اعمال همه حقوق و آزادی‌های بنیادین افراد می‌شوند و اهداف و اصول کنوانسیون بین‌المللی حقوق افراد دارای معلولیت، که امارت آندورا در سال ۲۰۰۶ آن را تصویب کرده، تأمین نمی‌شود.

به نظر من، دلیل اصلی این وضعیت این است که در امارت آندورا، همان‌طور که در بسیاری از نقاط دیگر، نگاه پدرسالارانه و هتروسنتریک و آندروسنتریک (ایجاد تبعیض، نابرابری و حاشیه‌سازی)، جامعه را تعیین می‌کند و موزه‌ها و سیاست‌های فرهنگی نیز از این قاعده مستثنی نیستند. در نتیجه، این نگاه استراتژی‌های ارتباطی و آموزشی مراکز فرهنگی را شکل می‌دهد که عناصر و سیستم‌های تبعیض ساختاری را حفظ می‌کند. من معتقد بودم که منطق دیگربودن و ناتوانی، مجموعه‌ای از تضادها را ایجاد می‌کند تا جامعه را تعریف کند[3]. این موارد حقوق و آزادی‌های بنیادین انسان‌ها را در فضاهای فرهنگی عمومی نقض می‌کند.

تجربه شخصی بازدیدکننده به عنوان روش پژوهش

من تصمیم گرفتم تحقیق را در دو مرکز فرهنگی مختلف انجام دهم: فضای نمایشگاهی دولت آندورا، به عنوان یک فضای فرهنگی ملی و عمومی؛ و موزه Carmen Thyssen آندورا (MCTA)، که توسط بنیاد موزه آندورا (MUSEAND) اداره می‌شود و آثار از مجموعه خصوصیCarmen Thyssen-Bornemisza  را در طبقه همکف هتل تاریخی Valira به نمایش می‌گذارد. به نظر من، ترکیب آثار خصوصی و مدیریت عمومی این مراکز را نماد دموکراتیزه کردن فرهنگ می‌سازد و آشتی بین هنر و شهروندی را تجسم می‌کند.

برای نزدیک شدن به موضوع تحقیق خود، تکنیک تحقیق میدانی را به عنوان روش پژوهش انسان‌شناختی انتخاب کردم. من با حرفه‌ای‌های زیر در این حوزه مصاحبه کردم: رئیس کمیته ایکوم  آندورا؛ رئیس اقدام فرهنگی وزارت فرهنگ دولت آندورا؛ مدیر بنیاد MUSEAND؛ و دو عضو از کارکنان تولید فنی در(MCTA)  مجموعه خصوصی Carmen Thyssen-Bornemisza. همچنین از «خوداتنوگرافی تفسیرگر» در دو مرکز فرهنگی مذکور در همان بعدازظهر استفاده کردم.

نتیجه تجزیه و تحلیل هر دو فضا نشان داد که با وجود نیت خوب و حساسیت بالا، MCTA فاقد عناصری در فضای نمایشگاهی است که لذت از نمایشگاه‌ها را تسهیل کند. همچنین ابزارها و تدابیر مناسب برای همه بازدیدکنندگان و تنوع ناتوانی‌ها وجود ندارد، زیرا مسیرهای موزه دارای فضاهای استراحت نیست و سیستم‌های راهنمای صوتی نیز محدود هستند. با این حال، من معتقدم که مدیران موزه حساسیت و امکانات لازم برای ایجاد داستان موزه‌ای، برنامه‌های آموزشی، فعالیت‌ها و خدمات فرهنگی از منظر نیازها و ویژگی‌های فردی انسان‌ها را دارند.