Alyxandra Westwood, Renée Buitendijk, Hester Mauduit
کارشناس و هماهنگکننده آموزشی در موزه مد برای خوب؛ هماهنگکننده مجموعه در موزه مد برای خوب؛ پژوهشگر دکتری در کالج مد لندن (UAL) و هماهنگکننده تأمین مالی و توسعه در موزه مد برای خوب
موزه مد برای رفاه و پایداری آمستردام
مقدمه
جمعآوری در موزهها امروز با مسائل زیادی مربوط به پایداری روبهرو است. حفظ شرایط لباسها در مجموعههای مد به زمان، فضا و منابع قابلتوجهی نیاز دارد. این نوع مجموعهها اغلب بر روی هنر و نمایندگی اجتماعی-تاریخی مد تمرکز دارند و به تبعات گستردهتر زیستمحیطی صنعت مد توجهی نمیکنند. موزه مد برای خوب (۲۰۱۷-۲۰۲۴) در آمستردام تمرکز متفاوتی را اتخاذ کرده و به نوآوریها و تأثیر صنعت مد بر مردم و سیاره توجه ویژهای دارد.
با هدایت پایداری بهعنوان یک اصل کلیدی و بهعنوان یک نهاد جوان، این موزه ، در موقعیتی منحصر به فرد قرار داشت تا دوباره به مفهوم جمعآوری مد بیندیشد و رویکردی دموکراتیک به مالکیت را به کار گیرد که مسئولیت مشترک را میان چندین ذینفع ترویج میدهد. مقالهی زیر به بررسی شیوههای جمعآوری موزه میپردازد و به روشهایی اشاره میکند که میتوانند به رویکردی کارآمدتر، برابرتر و پایدارتر در مدیریت جمعآوری مد کمک کنند.
تصویر1: شبکهی پارچهای دایرهای هلند – مجموعه یادگیری ۲۰۲۱. © آلینا کراسیوا
مجموعه موزه مد برای رفاه و پایداری(خوب)
در پنج سال گذشته، موزه مد برای خوب به عنوان نخستین موزه مد پایدار در جهان، از یک «تجربه» به یک نهاد معتبر تبدیل شد. هدف این موزه، نقطه ورود عموم به صنعت مد در حال تحول سریع باشد و به عنوان یک پلتفرم پویا، صدای نوآورانه معاصر را از منظر تاریخی و علمی تقویت کند. در هسته اصلی، موزه مد برای خوب بهصورت همکاری عمل میکرد و فضایی ترکیبی برای نمایشگاهها و برنامههای عمومی و آموزشی فراهم میکرد. این برنامهها موجب تشویق تفکر انتقادی در مورد گفتمانهای اجتماعی- فرهنگی معاصر در مد در زمینههای محلی و بینالمللی میشد. موزه مد برای خوب خود را بهعنوان فضایی برای آشنایی با آخرین پیشرفتهای فناوری در پایداری مد و نوآوریهای نساجی معرفی کرد.
این تمرکز در سیاست جمعآوری موزه منعکس شد. موزه دارای دو مجموعه بود: مجموعه یادگیری و مجموعه اشیاء منحصر به فرد. هدف اصلی هر دو مجموعه مستندسازی توسعه نوآوری پایدار در صنعت مد و حفظ این تکنیکهای جدید، با تمرکز خاص بر مواد، فناوریها و نمونههای بهترین شیوهها بود.


مجموعه یادگیری بر نوآوری مواد تمرکز داشت و شامل نمونهها و مدلهای آزمایشی عمدتاً از پلتفرم نوآوری موزه مد برای خوب بود که 90 درصد آنها توسط جامعه نوآوران ما به موزه اهدا شده بود. از سوی دیگر، مجموعه اشیاء منحصر به فرد شامل نمونههایی از مد پایدار و نوآورانه بود که شامل اشیاء منحصر به فردی میشد که برخی از آنها بهطور خاص برای اهداف معینی سفارش داده شده بودند. این اشیاء نتیجه همکاری بین هنرمندان یا طراحان و نوآوران بودند. این دو مجموعه بهطور کلی به مستندسازی و حفظ نوآوریهای پایدار در صنعت مد کمک میکردند و بهویژه بر مواد و تکنیکهای جدید تمرکز داشتند.

استراتژی و گفتمان جمعآوری مد برای خوب
عملکرد بهعنوان یک موزه جوان چالشهای بسیاری را به همراه داشت، اما همچنین فرصتهای زیادی برای بازاندیشی در مورد مفهوم جمعآوری امروز فراهم کرد. اولویت دادن به پایداری در مأموریت و چشمانداز موزه، به ما اجازه داد جمعآوری را از منظر زیستمحیطی مورد بررسی قرار دهیم. استراتژی جمعآوری به نگرانیهای مربوط به انباشت اشیاء پاسخ میداد و رویکردی مشارکتی و دموکراتیک را در پیش میگرفت که آن را «همجمعآوری» نامیدیم. «همجمعآوری» به چندین طرف درگیر در ایجاد نمونههای نوآورانه توجه دارد. موزه بهعنوان تسهیلکننده ایجاد نمونههای بهترین شیوه، تنها مالک جزئی از هر شیء در مجموعه بود. همجمعآوری ساختاری افقی است که به هممالکها اجازه میدهد در مورد آنچه بر سر یک شیء میآید و چگونگی نمایش آن نظر دهند.
هر شیء در مجموعه یادگیری موزه دو مالک داشت: موزه (بهعنوان نمایشدهنده) و نوآور (بهعنوان خالق). اشیاء این مجموعه میتوانستند توسط عموم لمس و استفاده شوند. برای این مجموعه، ما تصمیم گرفتیم که نمونهها را بهطور مداوم بهروزرسانی کنیم تا با توسعه فناوریهای جدید همراستا باشد و این روند را بهصورت دیجیتال ثبت کنیم. با توسعه نوآوریها، موزه مجموعه را بهروزرسانی کرد که به ما این امکان را میداد تنها جدیدترین و مرتبطترین آثار و اشیاء را نمایش دهیم. با این حال، هر نسخه از هر شیء بهدقت ثبت و به آرشیو دیجیتال و پایگاه داده موزه بارگذاری شد. آرشیو دیجیتال بهعنوان یک رکورد فعال و شفاف از تحولات در زمان واقعی در نوآوری نساجی عمل میکرد و هدف آن باز بودن برای عموم بهمنظور مقاصد آموزشی بود. روش همجمعآوری بر مبنای تصمیمگیری جمعی با ذینفعان استوار بود. موزه جلسهای برای بازتاب تجربیات نوآوران برگزار کرد تا اهمیت یک شیء فیزیکی را تعیین کند. این امر شیوههای جمعآوری سنتی را به چالش میکشد زیرا ذینفعان خارجی به مرحله تصمیمگیری در شکلگیری مجموعه دعوت شدند.
رویکرد مجموعه اشیاء منحصر به فرد
مجموعه اشیاء منحصر به فرد رویکردی کمی متفاوت را در پیش گرفت. موزه بهعنوان واسطهای برای همکاری بین هنرمندان و نوآوران عمل کرد و یک سوم از مالکیت اشیاء ساختهشده را حفظ کرد. این اشیاء بهطور دورهای (هر ۳ تا ۵ سال) بازبینی میشدند. دو سوم دیگر مالکیت به طراح و نوآوری که شیء را توسعه داده و مواد را فراهم کردهاند، تعلق داشت.
تصمیمات درباره اینکه آیا اشیاء باید بهطور فیزیکی در محل موزه باقی بمانند یا خیر، با بحث و گفتوگو با طرفهای مربوطه اتخاذ میشد. این فرآیند به دموکراتیزه کردن تصمیمگیریها در زمینه تعیین پروتکلهای مربوط به وضعیت و نگهداری اشیاء کمک میکرد. بهعنوان یک مالک یکسوم، موزه بخشی از کنترل خود را بر نحوه استفاده و نگهداری شیء از دست میداد.
آنچه رویکرد ما را از آرشیوهای خصوصی یا کلکسیونرهای مد متمایز میکرد، اولویت دادن به ارزش آموزشی اشیاء بود، نه ارزش تجاری یا تاریخی آنها. این رویکرد نشاندهنده تعهد موزه به ترویج دانش و آگاهی در حوزه مد پایدار بود.
تصویر6 : در نمایشگاه رشد: آینده مد، ۲۰۲۱.
نتیجهگیری
به دلیل تغییر در استراتژی سازمان مد برای خوب، موزه در تاریخ ۵ ژوئن ۲۰۲۴ درهای فیزیکی خود را بست و نتوانست بهطور کامل پتانسیل استراتژی جمعآوری خود را بررسی کند، اما سازمان همچنان به فعالیت خود ادامه میدهد. بنابراین، ما این مقاله را بهعنوان راهی برای ارائه بینشها و پیشنهاد امکانات جایگزین برای شیوههای جمعآوری، بهویژه در موزههای جدید در نظر داریم. در این زمینه هنوز بسیاری از مباحث و تحقیقات باقی مانده است. پیچیدگیهای پایداری بهویژه سوالاتی درباره شیوههای جمعآوری انباشت را مطرح میکند. موزه مد برای خوب این پیچیدگیها را بهعنوان نقطه شروعی برای مأموریت و هدف جمعآوری خود پذیرفت و مثالی برای نشان دادن چگونگی نقش آرشیو دیجیتال در حفظ تاریخ مادی در زمان واقعی ارائه داد.