JOSÉPHINE LOOCK
مشاور موزه بیوسفر – فضای مناسب برای زندگی در مونترال، کبک، کانادا
برای افزایش یا کاهش صدا از کلیدهای جهت دار بالا/پایین استفاده کنید.
کلمات کلیدی: زیست کره یا بیوسفر، مونترال، انتقال زیست محیطی، آموزش محیط زیست (EE)، مشاوره عمومی، موزه شناسی شهروندی
اخیراً موزه بیوسفر، که به بزرگ‌ترین مجموعه موزه‌های علوم طبیعی کانادا، یعنی Espace pour la Vie(فضای مناسب برای زندگی)[1]، ملحق شده است، در آگوست ۲۰۲۱ مأموریت خود را به‌روز کرد. نمایشگاهی مشارکتی به نام “تجسم بیوسفر!” که در اتاق جدیدی اختصاص یافته به ابتکارات شهروندی قابل دسترسی است، به بررسی علایق عمومی در مسائل محیط زیستی می‌پردازد. در این راستا، نزدیک به ۱۰,۰۰۰ نفر در یک دوره ده‌ماهه از ژوئن ۲۰۲۲ تا آوریل ۲۰۲۳ مورد مشاوره قرار گرفتند. دیدگاه‌های این افراد، روش‌های جدیدی را برای نزدیک شدن موزه‌ها به انتقال اجتماعی-زیست‌محیطی روشن ساخت.
چرا مشاوره عمومی ؟
برنامه‌ریزی‌های موزه بیوسفر بر سه حوزه (علم، هنر و مشارکت مدنی) متمرکز است تا آگاهی عمومی را نسبت به مسائل زیست‌محیطی افزایش دهد و مردم را به مشارکت در انتقال اجتماعی-زیست‌محیطی تشویق کند. به منظور هدایت برنامه‌ریزی‌های آینده و با آگاهی از این که مشارکت مدنی برای موفقیت در مبارزه با تغییرات اقلیمی ضروری است، موزه از بازدیدکنندگان خود دعوت کرد تا “بیوسفر را تخیل یا تصور کنند”.
تصویر1: بیوسفر مونترال 2024
روش‌های مشاوره فراگیر
این نمایشگاه، که به‌طور کامل قابل دسترسی و سازگار با محیط زیست بود، با طراحی ساده و رنگارنگ و استفاده از مواد بازیافتی یا قابل استفاده مجدد برگزار شد.
نصویر 2: نمایشگاه تصور بیوسفر!
از بازدیدکنندگان نمایشگاه سه سوال پرسیده شد: “چه چیزی را دوست دارید در بیوسفر یاد بگیرید؟ کدام موضوعات زیست‌محیطی که به ندرت پوشش داده می‌شوند را بیشتر می‌خواهید بشنوید؟ چه موضوعاتی را به اندازه کافی شنیده‌اید؟” بازدیدکنندگان می‌توانستند چند پاسخ برای سوال اول انتخاب کنند، در حالی که دو سوال دیگر به صورت باز مطرح شدند تا بر پاسخ‌ها تأثیر نگذارند. تمامی پاسخ‌ها جمع‌آوری، پردازش و توسط یک شرکت نظرسنجی تحلیل شد.
بازدیدکنندگان می‌توانستند این سه سؤال را با استفاده از نصب‌های سرگرم‌کننده و آنالوگ (نقاشی، نوشتن، دست‌کاری اشیاء) یا یک پرسشنامه کوتاه بر روی صفحه لمسی، در اتاق نمایشگاه پاسخ دهند. بیش از ۹۰۰۰ نفر به این سؤالات پاسخ دادند. این مشاوره به ویژه در میان جوانان محبوب بود، به‌طوری‌که بیش از نیمی از پاسخ‌ها از بازدیدکنندگان زیر ۱۶ سال و نزدیک به یک چهارم از کسانی که بین ۱۶ تا ۳۴ سال داشتند، جمع‌آوری شده بود.
تصویر ۳. نمایشگاه تصور بیوسفر! ۲۰۲۲
یک نظرسنجی آنلاین پاسخ‌های بیش از ۸۰۰ نفر دیگر را جمع‌آوری کرد که سه‌چهارم آن‌ها هرگز به موزه مراجعه نکرده بودند. این پاسخ‌دهندگان عمدتاً از کبک (۹۶٪) بودند و یک‌سوم خود را به‌عنوان اعضای یک جامعه قومی، مذهبی یا بومی یا اقلیت جنسی یا جنسیتی یا دارای ناتوانی معرفی کردند (۳۱٪). یک سوال مبتنی بر دانش نشان داد که بیشتر افراد نظرسنجی شده دانش و ابزارهای لازم برای مشارکت در انتقال اجتماعی- زیست‌محیطی را دارند. در ادامه متن، به این افراد به‌عنوان “عموم آگاه” اشاره خواهیم کرد.
عمومی مشتاق به یادگیری
از پاسخ‌های جمع‌آوری‌شده، می‌توان نتیجه‌گیری کرد که همه‌ی پاسخ‌دهندگان، بدون توجه به سن، خواستار یادگیری بیشتر درباره غذا، آب، تغییرات اقلیمی، بهره‌برداری بیش از حد از منابع و حوادث جوی شدید، هستند. همچنین، مصرف مسئولانه و برنامه‌ریزی در استفاده از زمین از موضوعات مورد علاقه همه به شمار می‌آید.
شکل 4. بازدیدکنندگان می توانند رشته ها را برای نشان دادن موضوعات مورد علاقه خود جابجا کنند. 2022
علاوه بر این موضوعات، جوانان بین ۱۸ تا ۳۴ سال و “عموم آگاه” بیان کردند که تمایل دارند درباره نابرابری و تبعیض در مواجهه با تغییرات اقلیمی بیشتر بیاموزند. بزرگسالان ۳۵ تا ۶۴ ساله و “عموم آگاه” نیز خواستار آگاهی بیشتری درباره تأثیرات زیست‌محیطی بر سلامت بودند. تنها گروه سنی که به‌ویژه خواهان یادگیری بیشتر درباره ویروس‌های جدید بودند، کودکان ۶ تا ۱۵ ساله بودند که زندگی اجتماعی آن‌ها در سال‌های اخیر به خاطر پاندمی مختل شده بود.
به‌طور کلی، برخی موضوعات عمومی مورد علاقه همه هستند، در حالی که گروه‌های خاص به موضوعات تخصصی‌تر تمایل بیشتری دارند.
نگرانی‌های عمومی و موضوعات نادیده گرفته‌شده
از پاسخ‌دهندگان درباره نگرانی‌هایشان و مسائلی که احساس می‌کردند در عرصه عمومی مورد توجه قرار نمی‌گیرد، سؤال شد. سه موضوعی که بیشترین اشاره را داشتند، حفاظت از محیط زیست، بی‌عدالتی اجتماعی و نابرابری، و اقدام جمعی بودند.
بازدیدکنندگان پیام‌های عاطفی و صمیمی را برای حفاظت بهتر از طبیعت و تنوع زیستی ارسال کردند.
پاسخ‌دهندگان اشاره کردند که اکوی‌نژادپرستی، اکوفمینیسم و عدالت اقلیمی غالباً در مباحث عمومی نادیده گرفته می‌شوند. یکی از افراد گفت: “این فقرا هستند که باید تمام تلاش را بکنند، در حالی که ثروتمندان […] بیشترین مصرف را دارند!”
“عموم آگاه” بر اهمیت افزایش آگاهی درباره اقدام جمعی تأکید کردند. یکی از پاسخ‌دهندگان خواستار آن بود که موزه “هر چیزی را ارائه دهد که به مردم در تمام سنین راه‌حل‌های مشخصی بدهد تا بتوانند به‌طور فردی و سپس جمعی از طریق فعالیت‌های اجتماعی تغییر ایجاد کنند.”
در نهایت، موضوعات خاصی در میان بازدیدکنندگان جوان و پیر به‌طور ویژه‌ای خود را نشان داد. کودکان زیر ۱۶ سال به‌صراحت تمایل خود را برای دیدن حیوانات در مرکز توجه ابراز کردند. افراد ۶۵ سال به بالا نیز گفتند که دو موضوع نیاز به توجه بیشتری دارند: دانش بومی درباره محیط زیست و تأثیرات زیست‌محیطی بر سلامت انسان
تصویر 5. سه کودک نگرانی های خود را با بیوسفر در میان می گذارند. 2022
بازخورد بازدیدکنندگان: چه می‌خواهند و از چه موضوعاتی خسته شده‌اند؟
۱. تغییرات اقلیمی: موضوعی تکراری
پاسخ‌دهندگان بیان کردند که از شنیدن مکرر درباره تغییرات اقلیمی خسته شده‌اند، هرچند که این موضوع به عنوان موضوعی پر اهمیت در پاسخ‌های اولیه مطرح شده بود. فرض ما این است که برخی واژه‌ها آن‌قدر تکرار شده‌اند که باعث ایجاد رنجش و کلافگی می‌شوند. به‌علاوه، موضوع حمل و نقل (مانند همسفر شدن، دوچرخه‌سواری، خودروهای الکتریکی و غیره) دومین موضوع خسته‌کننده برای بازدیدکنندگان بیوسفر بود، به‌ویژه برای افرادی که ۵۰ سال و بالاتر دارند
۲. پرهیز از ترساندن
“عموم آگاه” اعلام کردند که از استفاده رسانه‌ها از گفتار هشداردهنده که فقط بر مشکلات تأکید دارد، خسته شده‌اند. از نظر ما، این امر تأییدکننده فرضیه‌ای است که برخی موضوعات باید از زوایای جدیدی مورد بررسی قرار گیرند و به جای فاجعه‌سازی، راه‌حل‌هایی پیشنهاد شوند.
۳. اجتناب از حس گناه
در بین پاسخ‌دهندگان، ترویج اقدامات فردی برای حفاظت از محیط زیست در رتبه سوم از موضوعات خسته‌کننده قرار داشت. برای “عموم آگاه” و بازدیدکنندگان مسن‌تر، استفاده از نی‌های پلاستیکی و تفکیک زباله در مقایسه با اقدامات دولت‌ها یا صنایع، که تأثیر بیشتری در سطح جهانی دارند، فضای زیادی را در گفت‌وگوهای عمومی اشغال کرده است. به نظر می‌رسد بیشتر انگیزه‌بخش باشد که بر تلاش‌های جمعی که می‌توانیم به آن‌ها کمک کنیم، تأکید کنیم تا اینکه بر اقدامات فردی تمرکز کنیم.
۴. گفت‌وگو درباره محیط زیست به شیوه‌ای متفاوت
این نتایج موزه بیوسفر را متقاعد کرد که نیاز به رویکردی متفاوت نسبت به موضوعات زیست‌محیطی وجود دارد؛ رویکردی که احساس گناه را در افراد ایجاد نکند و به جای آن امید را منتشر کند تا بازدیدکنندگان بتوانند نتایج مثبت را تصور کنند و حرکتی جمعی به سمت آینده‌ای عادلانه و زیست‌محیطی ایجاد کنند. بنابراین، موزه محتوای هنری و علمی را ارائه می‌دهد که کاربرپسند و متمرکز بر راه‌حل‌ها باشد. موضوعات دشواری که غالباً نادیده گرفته می‌شوند، مانند جابجایی اقلیمی، انقراض حیوانات و علم احساسات در مورد تغییرات اقلیمی، به‌طور همدردانه مورد بررسی قرار می‌گیرند.
در پایان، مشارکت ۱۰,۰۰۰ نفر یک شگفتی بود. موفقیت این مشاوره به موزه بیوسفر این امکان را می‌دهد که بر اساس نتایج با اطمینان بیشتری عمل کند و محتوای جذابی ارائه دهد که می‌تواند مخاطب پیدا کند. اشتیاق پیرامون این نظرسنجی نیز گواهی بر تعهد مردم به حفاظت از محیط زیست و علاقه آن‌ها به شرکت فعال در موزه‌هاست.
به عنوان منابع معتبر اطلاعات، موزه‌ها نقش مهمی در الهام‌بخشی، جلب مشارکت و ادامه گفت‌وگوی اجتماعی در زمینه مسائل زیست‌محیطی و راه‌حل‌ها ایفا می‌کنند.
[1] موزه‌های Espace pour la Vie در مونترال، مردم را به زندگی در هماهنگی با طبیعت تشویق می‌کنند. مجموعه Biodôme، بیوسفر ، Insectarium ، باغ گیاه‌شناسی وPlanétarium بزرگ‌ترین مجموعه علوم طبیعی در کانادا را تشکیل می‌دهند و سالانه بیش از ۲.۴ میلیون بازدیدکننده را پذیرایی می‌کنند
این تلاش‌ها نشان‌دهنده یک رویکرد نوآورانه و مشارکتی است که می‌تواند به رشد آگاهی و عمل در زمینه مسائل زیست‌محیطی کمک کند. موزه‌ها به عنوان نهادهایی فرهنگی و آموزشی، می‌توانند نقش مهمی در شکل‌دهی به آینده‌ای پایدار ایفا کنند
